ბალ-მასკარადი
20 საათსა და 30 წუთზე მე და ენი ეტლში მოვთავსდით. ჯენკინსი და პიტერი კოფოზე ისხდნენ. დავიძარით. უცნაური გრძნობა დამეუფლა, როცა ფორსეიქენჰოლში პირველად მივდიოდი. ერთდროულად კრძალვის, ახალ სამყაროში შებიჯების შიშის და ამავდროულად ისეთი შეგრძება დამეუფლა, თითქოს საკუთარ სახლში მივდიოდი. ენი მოუთმენლად ცმუკავდა და მარაოს ატრიალებდა ხელში.
_როგორ ფიქრობ, ჯონათანიც იქნება?-მკითხა ოდნავ დარცხვენილმა.
_დიდი იმედი მაქვს, არა,-ვუპასუხე სასწრაფოდ.
_მე კი მინდა, რომ მოვიდეს,-უცნაურად ნაღვლიანად ჩაილაპარაკა და ეტლის სარკმლიდან გაიხედა. ცხენები თავდაუზოგავად მიგვაჭენებდნენ და სულ მალე ეტლი გაჩერდა. კარი პიტერმა გამოაღო და ხელი გამომიწოდა, რომ დავყრდნობოდი.
_გმადლობ,-ვუთხარი, როცა საფეხურზე ფეხი ჩამოვდგი. ენს დაველოდე, ნიღბები მოვირგეთ და მხოლოდ მას შემდეგ გავემართეთ უზარმაზარი სასახლისკენ. ამ სილამაზის მიტოვებულ ადგილად გადაქცევა, ნამდვილად დიდი შეცდომა იყო.
_რა ლამაზია!-წამოიძახა ენმა, თან აღფრთოვანებული შესცქეროდა გაჩახჩახებულ შესასვლელსა და ფანჯრებიდან გამომავალ სინათლეს. ხალხი მოდიოდა და მოდიოდა, ზოგი თავს გვიკრავდა, ზოგი შორიდან გვესალმებოდა.
_შევიდეთ?-ვკითხე ენს, მან თავი დამიქნია. რამდენიმე საფეხური ავიარეთ და სახლში შევაბიჯეთ. მსახურები დიდი დარბაზისკენ გაგვიძღვნენ და იქ გაოცების დამალვა ვერც მე მოვახერხე: უზარმაზარი, ვრცელი, ფუფუნებით მორთული დარბაზი სავსე იყო მაღალი ფენის, ლამაზ ჭრელ-ჭრელ კაბებში გამოწყობილი მანდილოსნებითა და ელეგანტურად გამოწკეპილი მამაკაცებით. ასაკი 15 წლიდან 60 წლამდე მერყეობდა. ყველა აქ მყოფს ორი საერთო ჰქონდა: რაღა თქმა უნდა, მდიდართა ოჯახებიდან იყვნენ და თან ყველას ნიღბები ეკეთათ.
_ეს ნამდვილად წლის წვეულება იქნება! ნახე რამდენი ხალხია! ალბათ მთელი ჰემფშირის ნაღები საზოგადოება აქაა!-აღფრთოვანებული ათვალიერებდა ყველაფერს ენი.
_ასეთი წვეულება მართლაც დიდი ხანია არავის გაუმართავს!-დავეთანხმე.
_დიდი ხანია, კი არა, საერთოდ არ გაუმართავთ! შეხედე რამდენი ხალხია, რა მუსიკა, რა ატმოსფერო! ჰაერში ფრანგული სუნამოს სურნელი ტრიალებს!
_კარგი ახლა, ნუ გადაეშვები თავით ოცნებაში!-გამეღიმა.
_ენ!-ენის სიმაღლის ვარდისფერკაბიან-ნიღბიანი არსება გამოექანა.
_ჰელენ!-ჩაეხუტა ენი.-როგორ მომენატრე!
_მეც ძალიან მომენატრე. წამოდი, მისტერ ჯონათანთან წაგიყვან,-ჩავახველე.
_ამ, გამარჯობა, მერიენ! წამოდი,-ხელი ჩაავლო და თავისკენ გაიყოლა ენი.
დარბაზის სიღრმეში შევედი, რამდენიმე ნაცნობ ქალბატონს მივესალმე.
_მერიენ!-მომესმა ძახილი. მოვტრიალდი, მაგრამ ვერავინ დავინახე.
_მერიენ!-ახლა უფრო ახლოს გაისმა. ყურადღებით მიმოვიხედე და დავინახე, ხალხში გზას როგორ მოიკვლევდა... მაგრამ მოიცა? ნუთუ... არა, შეუძლებელია! ეს ქერათმიანი, მომღიმარი არსება ელიზა ვერ იქნება! არადა ის არის!
_მერიენ, როგორა ხარ, ძვირფასო?-გოგონა ჩამეხუტა. ამ ალერსიან, საყვარელ ხმას რა დამავიწყებდა, თვალები დავხუჭე, მაგრად ჩავიკარი გულში და შევეცადე გონზე მოვსულიყავი.
_ელეონორ, როგორ ხარ?-ვთქვი, მას შემდეგ, რაც ნერწყვი გაჭირვებით გადავყლაპე. „ეს ელეონორია, ელიზას ტყუპისცალი, დამშვიდდი“, ვუთხარი საკუთარ თავს.
_მშვენივრად, მშვენივრად. მიხარია, რომ აქ დაბრუნების საშუალება მომეცა, თორემ სურეის საგრაფოში საშინელი მოწყენილობაა, თანაც ხომ გესმის? ელიზას გარდაცვალების შემდეგ... ოჯახში არც ისე სახარბიელო სიტუაციაა,-დაამატა ხმადაბლა. თავი დავხარე, ძალიან შევეცადე ხმა არ ამკანკალებოდა და ცრემლიც არ მომდგომოდა თვალზე.
_მესმის,-ვთქვი ყრუდ.
_ამაღამ სახლის პატრონი მიმასპინძლებს, შემდეგ კი, ჩვენს ადგილ-მამულში დავრჩებით რამდენიმე დღით.
_თქვენს მამულში?-თავზარი დამეცა.
_ჰო, ჩვენს მამულში, ოჰ, ენ, როგორ ხარ?-სადღაც ჩემს ზურგსუკან ენს მოჰკრა თვალი და ახლა მისკენ გაექანა. მე კიდევ შეშინებული გავვარდი გასასვლელისკენ. კართან მდგომ კარისკაცთაგან ერთ-ერთს ვკითხე.
_მეეტლეები სად არიან?
_მიგაცილებთ,-მითხრა ერთ-ერთმა და სახლის სიღრმეში წამიყვანა. ბნელი დერეფნის გავლის შემდეგ ერთ-ერთი ოთახის კარი შეაღო.
_ჯენკინს!-დავუძახე და ისიც მაშინვე გამოვიდა. კარისკაცს თავი დავუქნიე მადლობის ნიშნად და გაგვეცალა.-უნდა დამეხმარო!-მივუბრუნდი ჯენკინსს.-ელიზას სახლში უნდა წახვიდე და ჩემი წერილები წამოიღო. ელეონორი დაბრუნდა, გესმის? და ხვალ იქ აპირებს მისვლას, ჩემი წერილები რომ ნახოს...
_მესმის, მის, ყველაფერი გასაგებია. ახლავე წავალ და ყველაფერს წამოვიღებ.
_გმადლობ, ჯენკინს,-საოცარი შვება ვიგრძენი, ეს ადამიანი ნამდვილად ღვთის საჩუქარი იყო ჩემთვის.
დარბაზში დავბრუნდი და აღმოვაჩინე, რომ საგრძნობლად შეცოტავებულიყო სტუმართა რაოდენობა, მაგრამ უცებ მუსიკამ დაიქუხა და მივხვდი, რომ მხოლოდ გვერდითა დარბაზში გასულიყვნენ საცეკვაოდ. მეც იქით გავემართე, თუ არ ვიცეკვებდი, მოცეკვავეებს მაინც შევათვალიერებდი. მაგრამ გავედი თუ არა, მუსიკა შეწყდა. მუსიკოსთათვის განკუთვნილ შემაღლებულ ადგილზე მუიკოსების გარდა, თეთრნიღბიანი ახალგაზრდა კაციც იდგა, რომელსაც მასპინძლის შესაფერად გაეშალა ხელები და სიტყვას ითხოვდა.
_მოგესალმებით, ქალბატონებო და ბატონებო! დიახ, ეს მე გახლავართ ლორდი დენიელ ჯეიმს ბლექბორნი! უპირველეს ყოვლისა, მინდა მადლობა გადაგიხადოთ მობრძანებისთვის. შემდეგ, მინდა გთხოვოთ ძალიან ნუ გაილეშებით, მოსასწრები არაფერია, რადგან სანამ აქ ვარ, წვეულებები არ მოგაკლდებათ!-მის ამ ფრაზას ოვაციები მოჰყვა. „ფუქსავატი უტაქტო ქარაფშუტა!“-გავიფიქრე მე.-გარდა ამისა,-განაგრძო, როცა ხმაური მიწყნარდა.-გთხოვთ, ნუ დაიშლებით და ჯერ-ჯერობით ნიღბებს ნუ მოიხსნით! ბოლოსდაბოლოს, მასკარადზე ხართ თუ არა!-ხალხმა ისევ ოვაციებით დააჯილდოვა.-იმედი მაქვს, მშვენივრად ერთობით! ახლა კი.... მუსიკააა!-ხელი აიქნია და მუსიკოსებმაც მაშინვე დასცხეს ვალსი.
ვიღაცეები ცეკვავდნენ, ვიღაცეები იცინოდნენ, ვიღაცეები სასმელს მიირთმევდნენ, ვიღაცეები (მაგალითად, მე) სხვებს ათვალიერებდნენ, ვიღაცეებს ეგონათ, რომ ცეკვავდნენ.
_შეიძლება?-მომიახლოვდა ვიღაც.
_არა,-ვუთხარი და ზურგი ვაქციე, სასმლით სავსე თასის ასაღებად გავემართე. „ასე აპირებ შეაბიჯო ახალ ცხოვრებაში?“, დამტუქსა მეორე მემ.
_მომანიჭებთ თქვენთან ცეკვის ბედნიერებას, მის?-პირდაპირ ყურთან დაიჩურჩულა ვიღაცის სასიამოვნო ხმამ. თასიდან ღვინო მოვსვი და მხოლოდ ამის შემდეგ მოვბრუნდი.
_დიახ, ოღონდ არა ამ მუსიკაზე,-ვუთხარი წყნარად ლამაზნიღბიან ახალგაზრდას. ვინჩესტერში მცხოვრებს არ გავდა, ალბათ ჰემფშირის სხვა პროვინციიდან იყო.
_როგორც ინებებთ,-მითხრა და წავიდა.
_ესეც ასე!-ნამდვილად გული დამწყდა. ისევ ღვინიან თასს მივუბრუნდი, მაგრამ უცებ მუსიკა გაჩერდა და სხვა, ჩქარი, რიტმული და სასიამოვნო მელოდია აცეკვდა ჰაერში. მოცეკვავეები გაჩერდნენ, შემდეგ ახალ მელოდიას აჰყვნენ.
_ამაზე რას იტყვით?-მომღიმარი დაბრუნდა ლამაზნიღბიანი. ცერა ღიმილმა გამიპო ბაგე და უცებ შემეშინდა. რამდენი ხანია გულწრფელი ღიმილით აღარ გამიღიმია! უცნობმა ხელი გამომიწოდა და ჩვენც სხვა წყვილებს შევუერთდით. უცნობი გულღიად იღიმოდა, იცინოდა, ირხეოდა და მარხევდა, ხან ვხტოდით, ხან ვნარნარებდით, ხან სხვა წყვილებს ვასკდებოდით. საოცარი უდარდელობა ვიგრძენი, მაგრამ მიუჩვეველს მალე ამომივარდა გული და წრიდან გამოსვლა ვთხოვე.
_დაიღალეთ?-მკითხა ღიმილით აქოშინებულმა, როცა ვრცელ მაგიდასთან დავბრუნდით.
_არ ვარ მიჩვეული. ვინჩესტერში ლამის დიდ მოვლენად იქცა წვეულების გამართვა, რომ არ დაგიმალოთ, დანატრებულნიც კი ვართ დღესასწაულებს.
_როგორც სახლის პატრონმა აღნიშნა, ამიერად ხშირად გაიმართება წვეულებები,-მიპასუხა და გულღიად გამიღიმა.
_ძალიან სასიამოვნოა. თქვენ... თქვენ საიდან ხართ? ვინჩესტერში ალბათ პირველად ხართ,-რატომღაც არ გამჭირვებია კითხვის პირდაპირ დასმა.
_მე ამ სახლის პატრონთან ერთად დავბრუნდი.
_ლორდ დენიელ ჯეიმს ბლექბორნთან?-ოდნავ ირონიულად გამომივიდა, მაგრამ მან არ შეიმჩნია და თავი დამიქნია. შემდეგ განზე გაიწია და თავი დამიკრა.
_სერ უილიამ ნაითინგეილი.
_მის მერიენ სტრატფორდი,-რევერანსით ვუპასუხე.
_ლამაზი სახელი გქონიათ, მის მერიენ,-ცერა ღიმილით მიპასუხა.-ისევე, როგორც ნიღაბი და გუმანი მეუბნება, რომ ნიღბის მიღმაც დიდი სილამაზე იმალება,-მისმა სიტყვებმა სიხარულის მოგვრის ნაცვლად, დამასევდიანა.
_გთხოვთ, არ გინდათ,-ვთქვი წყნარად.
_მაპატიეთ, თქვენი წყენინება არ მინდოდა,-მაშინვე დასერიოზულდა.-თუ თავს გაბეზრებთ, უმალ გაგეცლებით.
_მე უკეთესი აზრი მაქვს, ვიცეკვოთ.
კიდევ ერთი ცეკვის შემდეგ და მას შემდეგაც, რაც დავისვენე და სული მოვითქვი, ჩემს ხალისიან კავალერს მივმართე:
_იცით, ახლა რას ვიცეკვებდი სიამოვნებით?-ინტერესით მომიბრუნდა.-კონტრას, მდაბიოთა ცეკვას!-თითქოს გამოწვევა მიიღოო, თავი დამიკრა და მუსიკოსებისკენ შებრუნდა. თან წინასწარ გამოაცხადა და ახალგაზრდები ორ რიგად მოეწყვნენ. სერ უილიამი ჩემს წინ დადგა და მუსიკაც დაიწყო. სვლებს მკაფიოდ და ძალდაუტანებლად აკეთებდა, თითქოს ძვალ-რბილში ჰქონდა გამჯდარი ყოველი სვლა და ყოველი ნაბიჯი. თან ღიმილიც არ ავიწყდებოდა და მაშინაც, როცა სხვის მეწყვილესთან უწევდა „გათამაშება“ თუ „ტრიალი“, მე გადმომხედავდა ხოლმე, თუმცა კი უკიდურესად თავაზიანი იყო ყველას მიმართ. კიდევ ერთი „ტრიალი“, „ქალების ჩაჭიდება ხელებით“, „კაცების ჩაჭიდება ხელებით“, „წყვილების გაცვლა“, „ტრიალი“, „მეწყვილეების დაბრუნება“, „ტრიალი“ და ბოლო აკორდიც გაისმა. კაცებმა თავი დაუკრეს ქალებს, ქალებმა რევერანსით ვუპასუხეთ. რიგები დაიშალა, ის ისევ ჩემსკენ გამოემართა.
_გმადლობთ,-ვთქვი კმაყოფილმა. ეს ცეკვა უკვე დიდი ხანი იყო არ მეცეკვა. მან მდუმარედ სულ ოდნავ დამიკრა თავი. დარბაზის კუთხეში გადავინაცვლეთ, რადგან ახალი მუსიკა აჟღერდა და ახალი ცეკვა დაიწყო.
_საღამო მშვიდობისა, მის მერიენ!-გაისმა მკვახე ხმა. დიდი ტვინის მტვრევა არ დამჭირვებია, მივხვდი, ჯონათანი იყო.
_საღამო მშვიდობისა,-ვთქვი და რევერანსი გავაკეთე, ტაქტი მოითხოვდა ასე.
_იცეკვებთ ჩემთან ერთად?
_უკვე საკმაო ვიცეკვე და დავიღალე, მისტერ საროუ,-თავაზიანად ვუპასუხე.
_თუ ცეკვას ინებებს, კავალერი უკვე ჰყავს,-სერ უილიამს არ გასჭირვებია ჩემი ჯონათანისადმი დამოკიდებულების ამოცნობა და თავაზიანი ღიმილით შეეცადა დამხმარებოდა. ჯონათანმა ორივე შეგვათვალიერა, „უკაცრავადო“ წაიბურტყუნა და გაგვშორდა.
_თავი მოგაბეზრათ?-მკითხა თანაგრძნობით.
_არც ისე, უბრალოდ ძალიან პატივმოყვარე ადამიანია.
_შემიძლია დუელში გამოვიწვიო, თუ თქვენი სურვილი იქნება.
_დუელში? არ მითხრათ, რომ შეგიძლიად ასე დაუდევრად მოეპყრათ თქვენს სიცოცხლეს და...
_მე ვთქვი, თუ თქვენი სურვილი იქნება მეთქი...-მომხიბვლელი ღიმილით აირიდა კითხვა.
_ნუთუ ამდენად ენდობით ჩემს კეთილგონიერებას?
_სრულებით.
_არ ღირს ახალგაცნობილის ასე ნდობა.
_რატომაც არა? თუ ახალგაცნობილი თქვენისთანა მომხიბვლელია.
_გარეგნობა მატყუარაა.
_ოღონდ არა ამ შემთხვევაში.
_საიდან ასეთი თავდაჯერებულობა?-გულწრფელად ვკითხე.
_იქიდან, რომ ბევრი რამ მაქვს ნანახი ცხოვრებაში, თანაც თქვენს სულს ვხედავ...
_მისტერ ნაითინგეილ...
_უილიამი დამიძახეთ,-შემისწორა.
_უილიამ, ჩემს გასულელებას ნუ შეეცდებით, თავს ჭკვიან ქალად ვთვლი და არ მოგცემთ უფლებას, საკუთარ თავზე შემიცვალოთ წარმოდგენა.
_გავითვალისწინებ,-მითხრა პაუზის შემდეგ, სანამ ჩვენს ყურადღებას შეწყვეტილი მუსიკა და მასპინძლის ხმა მიიპყრობდა.
_ბატონებო! მგონი დადგა დრო, მოვიხსნათ ნიღბები და საკუთარი თავი ყველას დავანახოთ, გთხოვთ!-პირველმა თავად მოიხსნა ნიღაბი, მაღალი ღაწვები და მოუსვენარი თაფლისფერი თვალები გამოაჩინა. ჩემს კავალერს მოვუბრუნდი.
_მხოლოდ თქვენს შემდეგ,-მითხრა ღიმილით. ნიღბის შესაკრავ ბაფთას ხელი გამოვკარი და ნიღაბი მოვიხსენი. ირგვლივ ყველა იმავე პროცესში იყო, შესაკრავებს ხსნიდნენ და ნიღბებს იხდიდნენ. მისი მოწონებისგამომხატველი ღიმილის დანახვაზე, შვება ვიგრძენი. ხელი ასწია, კვანძი გახსნა და მან უკანასკნელმა ნიღაბი მოიხსნა...